Pożegnanie

Szanowni Państwo,

Bardzo dziękuję wszystkim Szanownym Czytelnikom czytającym, plusującym i komentującym moje teksty. Serdecznie dziękuję także Szanownym Czytelnikom książek. Moja przygoda z portalem "Szkoła Nawigatorów" dobiegła końca. Jeszcze raz bardzo dziękuję Szanownemu Gospodarzowi i Wszystkim Czytelnikom. Mój blog będzie za jakiś czas dostępny na Blogspocie, gdzie będą pojawiać się stare i nowe notki. Zapraszam do czytania:

https://stalagmit-archeologia.blogspot.com/

Stalagmit

	Stalagmit
	1 listopada 2022 10:24

Świat hellenistyczny cz. 7 Szlak Jedwabny/Szlaki Jedwabne

Notka mocno wykracza zakresem chronologicznym i geograficznym poza okres hellenistyczny, ale mimo to została dołączona do cyklu dotyczącego świata hellenistycznego

Nazwą Szlaku Jedwabnego lub Szlaków Jedwabnych historycy i archeolodzy określają zazwyczaj system dróg i szlaków łączących Daleki Wschód (przede wszystkim Chiny) z Indiami, Iranem, Azją Zachodnią i Europą (przede wszystkim ze światem śródziemnomorskim), funkcjonujący począwszy od II w. przed Chr. aż po średniowiecze. Autorem pojęcia Szlak Jedwabny (Seidenstrasse) był najprawdopodobniej niemiecki geograf Carl Ritter (1779-1859), jeden z twórców nowoczesnej geografii. W 1838 roku, w VIII tomie swego wielkiego dzieła Erdkunde („Geografia”) Ritter po raz pierwszy użył terminu Seidenstrasse w kontekście szlaku łączącego Chiny z Z ...

	Stalagmit
	30 lipca 2022 20:24

Świat hellenistyczny cz. 6 Państwo Seleukidów

Państwo założone przez Seleukosa I Nikatora, zwane przez badaczy Państwem Seleukidów było największym z królestwo powstałych po rozpadzie imperium Aleksandra. Stanowiło ono zarówno dziedzictwo podbojów macedońskiego wodza, jak i monarchii Achemenidów. Niestety, mimo jego wielkiego znaczenia historycznego i roli, jaką odgrywało w politycznych i gospodarczych dziejach okresu hellenistycznego, źródła do poznania jego historii są niezwykle skąpe. Wzmianki w dziełach starożytnych historyków (Polibiusza z Megalopolis, Diodora Sycylijskiego, Appiana z Aleksandrii, Marek Junianus Justynus, Józef Flawiusz i in.) uzupełniają inskrypcje, znaleziska archeologiczne, monety i teksty w piśmie klinowym. Historia Imperium Seleukidów związana była z dziedzictwem Państwa Achemenidów, po którym macedońscy ...

	Stalagmit
	7 lipca 2022 18:02

Piramidy, Serapeum i staroegipska technika

Wielkie monumenty wzniesione przez starożytnych Egipcjan do dziś budzą zrozumiały podziw naukowców i laików. Stanowią one świadectwo osiągnięć cywilizacji, która w odległych czasach osiągnęła wysoki stopień rozwoju. Jednocześnie budzą one wiele wątpliwości i inspirują wielu ludzi do formułowania fantastycznych, nieopartych na materiale źródłowym hipotez. W prasie, książkach i w Internecie krążą opowieści o kosmitach i rzekomych przedpotopowych cywilizacjach, które miałyby być twórcami egipskich piramid. Te ignoranckie zmyślenia wynikają z niewiedzy, nieuzasadnionej nieufności w stosunku do dziedzin nauki zajmujących się odległą przeszłością (archeologia, historia, egiptologia), a także z emocji, uprzedzeń i nieznajomości źródeł, na podstawie których rekonstruuje się najdawniejsze dziej ...

	Stalagmit
	23 czerwca 2022 21:38

Pradzieje i starożytna historia Ukrainy

Współczesna Ukraina liczy sobie 603 550 kilometrów kwadratowych powierzchni. Jest to kraj o bardzo bogatej historii i imponującej spuściźnie dziedzictwa archeologicznego, które dokumentuje jego złożone i interesujące pradzieje. Na terenie Ukrainy funkcjonowały dziesiątki kultur, o których informacje pozyskali archeolodzy w trakcie badań. W I tys. przed Chr., początkowo dzięki Grekom, informacje o ziemiach dzisiejszej Ukrainy zaczęły trafiać do starożytnych źródeł pisanych. Warto dodać, że w badaniach nad najstarszą przeszłością Ukrainy wielkie zasługi położyli polscy archeolodzy. Od 1882 roku pracami archeologicznymi na Chersonezie Taurydzkim kierował Polak Karol K. Kościuszko-Waljużynicz (1847-1907). W 1956 roku rozpoczęły się polskie wykopaliska archeologiczne w Mirmeki (starożytny M ...

	Stalagmit
	4 czerwca 2022 15:14

Świat hellenistyczny cz. 5. Miasto Aleksandra

Najważniejszym i największym ośrodkiem miejskim okresu hellenistycznego była leżąca u ujścia Nilu na śródziemnomorskim wybrzeżu Egiptu Aleksandria. Było to jedno z wielu miast, które na trasie swojej wyprawy założył macedoński zdobywca. Jednak tylko Aleksandria przy Egipcie doszła do tak wielkiego znaczenia. Aleksander założył miasto w kwietniu 331 r. przed Chr. Kierował się zapewne radami towarzyszących mu osób, w tym przede wszystkim doskonale znającego Egipt greckiego finansisty Kleomenesa z Naukratis. Zgodnie z ugruntowaną starożytną tradycją zasięgnął także rady wyroczni. Co roku obchodzono potem święto założenia miasta 7 kwietnia, co wskazuje, że metropolia mogła zostać oficjalnie założona właśnie tego dnia. Wcześniej sporządzono oczywiście plan przyszłego miasta, wykonany przez ...

	Stalagmit
	25 maja 2022 19:35

Świat Hellenistyczny cz. 4. Egipt Lagidów – Państwo Ptolemeuszy

Ptolemeusz, syn Lagosa, późniejszy Ptolemeusz I Soter zagarnął niewątpliwe jedną z najbogatszych i najbardziej obiecujących zdobyczy, jaka wpadła w ręce dynastów w czasie wojen diadochów. Egipt był, obok Babilonii, najbogatszym i najbardziej rozwiniętym cywilizacyjnie i gospodarczo krajem ówczesnego Świata. Był ojczyzną jednej z kilku najstarszych cywilizacji, której tradycja i historia liczyła sobie już wtedy prawie 3 tysiące lat. Egipt był krajem jedynym w swoim rodzaju i pod wieloma względami wyróżniał się na tle innych regionów starożytnego świata. Już w starożytności dostrzegano odrębność Kraju nad Nilem, jego mieszkańców i kultury. Kraj położony w niesamowicie żyznej i nawadnianej wylewami dolinie Nilu dysponował 2,5 mln hektarów ziemi uprawnej. Dzięki pracom inżynieryjnym i iryg ...

	Stalagmit
	6 maja 2022 22:12

Świat hellenistyczny cz. 3. Wielki handel na Oceanie Indyjskim. Periplus Maris Erythraei

Ocean Indyjski jest trzecim pod względem powierzchni oceanem na Ziemi. Liczy ok. 70 mln 560 tys. kilometrów kwadratowych. Jest to najmniejszy ocean na Ziemi. Jego wody oblewają wybrzeża kontynentów: Azji, Afryki i Australii. Na zachodzie graniczy z Oceanem Atlantyckim, a na wschodzie z Oceanem Spokojnym. Maksymalna głębokość Oceanu Indyjskiego sięga 7540 m . Ocean Indyjski powstał około 200 mln lat temu na skutek rozpadu prakontynentu Gondwany (rozdzielenia Laurazji i Gondwany). Dotarcie subkontynentu indyjskiego do Azji i oddzielenie się Australii od Antarktydy na skutek dryfu kontynentów w ciągu ostatnich kilkudziesięciu milionów lat (w erze kenozoicznej) ukształtowało oblicze tego oceanu. Przez ostatnie 20 mln lat Półwysep Arabski odrywał się od Afryki, kształtując Morze Czerwone. W ...

	Stalagmit
	22 kwietnia 2022 21:42

W czasach Chrystusa. Tekst na Święta Wielkanocne

Topografia Palestyny (Izraela) w czasach Chrystusa nie różniła się od tej z poprzednich okresów jej historii. Ale kraj zamieszkany przez Izraelitów wchodził właśnie w burzliwy niebezpieczny okres. Czasy, w których przyszedł na ziemię Zbawiciel, nie były ani spokojne, ani proste. Warunki naturalne na terenie Imperium Rzymskiego w dużym stopniu determinowały działalność człowieka. W czasach przedrzymskich, od około 500 roku p. Chr. subatlantyckie wahnięcie przyniosło ochłodzenie klimatu w Europie. Zasięg lasów liściastych przesunął się na południe. W rejonie śródziemnomorskim wytrzebiono już wtedy dużą część lasów.  Wilgotność klimatu także wzrosła. Tendencje te utrzymywały się także i w I w. po Chr. Jeśli chodzi o prowincje wschodnie Cesarstwa, to ciekawych danych dostarcza badanie prób ...

	Stalagmit
	15 kwietnia 2022 08:59

Świat hellenistyczny i okolice cz. 2. Grecy w Indiach

Wskutek podbojów Aleksandra Wielkiego ruchliwi i aktywni Grecy, którzy już wcześniej zakładali swoje miasta w wielu miejscach znacznie oddalonych od Hellady, dotarli niemal na krańce ówcześnie znanego Świata. Wędrowali i osiedlali się daleko na wschodzie. Szczególnie ważną historyczną rolę miała odegrać ich obecność i działalność na obszarach subkontynentu indyjskiego. Grecy pojawili się na wschodnich krańcach imperium Achemenidów już na początku V w. przed Chr., kiedy to król Dariusz I przesiedlił po powstaniu jońskim grupy zbuntowanych Greków z Azji Mniejszej do Baktrii i Sogdiany (obszar dzisiejszego Afganistanu i Turkmenistanu). W Azji Środkowej powstały wtedy greckie miasteczka. W jednym z nich zamieszkiwali członkowie zamożnego i wpływowego rodu Branchidów, opiekunów świątyni Apo ...

	Stalagmit
	9 kwietnia 2022 17:22

Świat hellenistyczny i okolice. Cz. 1 Po śmierci Aleksandra. Początek epoki

11 czerwca 323 r. przed Chr. król Macedonii, Pan Azji, władca wielkiego imperium rozciągającego się od Morza Jońskiego po Indus i podnóża Himalajów już nie żył. Miał 32 lata i pozostawił po sobie największe państwo, jakie do tego czasu widział Świat. Śmierć Aleksandra była szokiem nie tylko dla Greków i Macedończyków, ale także dla mieszkańców Bliskiego Wschodu. Wielki szok przeżywała także macedońska armia i jej wodzowie. Tron był pusty, a zmarły król nie wyznaczył następcy. Wodzowie Aleksandra musieli szybko podjąć decyzję, bowiem pusty tron stwarzał niebezpieczeństwo szybkiego rozpadu potężnego państwa i chaosu. Ale już w tym kluczowym momencie zarysował się konflikt. Małżonka zmarłego władcy, sogdiańska księżniczka Roksana spodziewała się narodzin dziecka w najbliższym czasie. Chil ...

	Stalagmit
	30 marca 2022 22:10

Katolicy u początków archeologii

Większość ludzi kojarzy archeologię z wyprawami do dalekich krajów, propagandowymi ekspedycjami XIX-wiecznych imperiów, a także z odkrywaniem zaginionych cywilizacji w najmniej oczekiwanych miejscach. Okazuje się, że wśród ludzi, którzy zapoczątkowali rozwój naukowych dociekań o najdalszej przeszłości wielu było katolików, a najwięcej duchownych. Pierwszą godną uwagi postacią w tej plejadzie znakomitości jest niemiecki jezuita, ks. Athanasius Kircher SJ. Ten wybitny człowiek, którego można określić mianem najwybitniejszego umysły XVII wieku, urodził się w 1602 roku w mieście Geisa w Turyngii. Uczył się w kolegium jezuickim w Fuldzie, a także na uniwersytetach w Padeborn, Munster i Kolonii. Jego nauka przypadła na lata wojny trzydziestoletniej i była często przerywana ucieczkami przed w ...

	Stalagmit
	27 marca 2022 23:24

Śródziemnomorski świat. Warunki naturalne

Wpływ warunków naturalnych na życie ludzi zamieszkujących w starożytności basen Morza Śródziemnego jest nie do przecenienia. Determinowały one charakter gospodarki, pośrednio wpływały na życie społeczne i polityczne. Geografia wpływała na przebieg kampanii wojskowych i na stosunki między państwami. Aby zrozumieć świat, w jakim żyli mieszkańcy basenu Morza Śródziemnego w różnych epokach, należy dogłębnie poznać ich środowisko naturalne.

Morze Śródziemne jest największym morzem śródlądowym na kuli ziemskiej. Jego powierzchnia liczy sobie ok. 2,5 mln km kwadratowych. Jest kilkukrotnie większe od Morza Kaspijskiego i od Bałtyku. Posiada rozwiniętą linię brzegową i jest bardzo rozczłonkowane. Dzieli się na kilka odrębnych akwenów. Najdalej wysunięte na zachód jest Morze Alborańskie, zaraz z ...

	Stalagmit
	22 marca 2022 17:28

Prawo i sądy w czasach najstarszych cywilizacji

Wraz z powstaniem najstarszych struktur państwowych na Bliskim Wschodzie i w Egipcie i komasacją wielkich mas ludności w miastach, pojawiła się konieczność dopilnowania publicznego porządku, rozstrzygania sporów i wymierzania sprawiedliwości na skalę większą, niż to miało miejsce w dawnych wioskach rolniczych, albo w mobilnych społecznościach łowców i zbieraczy.

Małe, pradziejowe społeczności miały swoje, nieraz brutalne sposoby narzucania zasad i reguł swoim członkom. W małej zbieracko-łowieckiej grupie, albo niewielkiej wiosce pierwszych rolników trudno było ukryć przestępstwo, albo wykroczenie przeciwko ustalonym zasadom przed członkami tej samej społeczności. Badania Bronisława Malinowskiego na Wyspach Trobrianda wykazały, że życie miejscowych było zdominowane przez sztywne, zwycza ...

	Stalagmit
	18 marca 2022 19:19

Starożytny indyjski Machiavelli

Czasy były niespokojne. Kształt świata zmieniał się gwałtownie i szybko, a ambitni władcy, awanturnicy i pretendenci do królewskich tytułów nie znali skrupułów. Daleko na zachodzie kontynent europejski podbijali celtyccy wojownicy znad Renu, Mozy, Marny, Sekwany i Wełtawy, którzy szybko opanowali obszary od Półwyspu Iberyjskiego i Brytanii po Trację i brzegi Morza Czarnego. Wnętrze kontynentu afrykańskiego zasiedlały właśnie ludy Bantu, od północy sąsiadujące z Saharą, oraz z Garamantami, Maurami, Libijczykami i Numidami. Wybrzeża Morza Śródziemnego zajęły greckie, fenickie i kartagińskie miasta. Olbrzymią przestrzeń stepu pomiędzy Kotliną Karpacką i Morzem Czarnym, a Mandżurią i wybrzeżami Oceanu Spokojnego zajmowały plemiona konnych koczowników pochodzenia indoeuropejskiego i uralo-a ...

	Stalagmit
	29 października 2021 11:53

Krótka historia starożytnego Iranu

Najstarsze cywilizacje w dziejach narodziły się w stosunkowo wąskim pasie ciągnącym się od Afryki Północnej (Dolina Nilu) po Chiny. Najlepiej znane są oczywiście cywilizacje Egiptu, Mezopotamii, Doliny Indusu i Chin. Warto jednak pamiętać, że w IV-III tys. przed Chr. jedna z najstarszych miejskich cywilizacji narodziła się na obszarze historycznego Iranu (tj. Wyżyny Irańskiej, gór Zagros, Elburs, Kopet Dag, Niziny Południowokaspijskiej, nizinnej Suzjany, a także zachodniego i środkowego Afganistanu i części Azji Środkowej). Mieszkańcy tych ziem byli wschodnimi sąsiadami mieszkańców mezopotamskich miast, z którymi łączyły ich skomplikowane stosunki oparte na handlu, dyplomacji i działaniach wojennych. Od wschodu mieszkańcy historycznego Iranu sąsiadowali z Doliną Indusu, a od północy ze ...

	Stalagmit
	9 października 2021 23:22

Nowe artykuły

Szanowni Czytelnicy,

Zapraszam do przeczytania moich najnowszych artykułów dotyczących archeologii i historii starożytnej:

https://archeologia.com.pl/etruskowie-i-zagadka-ich-pochodzenia/

https://www.opiekun.kalisz.pl/najdawniejszy-handel-pieczecie-i-odwazniki/

https://www.opiekun.kalisz.pl/pierwsi-kupcy-i-metalurdzy/

https://opoka.org.pl/biblioteka/I/IH/opiekun202012-gornicy.html

https://opoka.org.pl/biblioteka/I/IB/opiekun202115-pojazdy.html

Życzę owocnej lektury.

Z wyrazami szacunku

Stalagmit 

Przy okazji przypominam, że wciąż dostępny jest w sprzedaży I tom książki "Wieki brązu i żelaza". Zapraszam do zakupienia i przeczytania:

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/wieki-brazu-i-zelaza-tom-1/

	Stalagmit
	25 września 2021 11:00

Ciekawe starożytne materiały

W czasach starożytnych używano w gospodarce i technice całej gamy materiałów. O wielu z nich zwykle myślimy, że zostały wykorzystane dopiero w okresie nowożytnym. Tymczasem było zupełnie inaczej. Dziś przedstawię dwa z takich materiałów: węgiel kamienny i azbest.

Węgiel kamienny, opał kojarzony zwykle z rozwojem przemysłu europejskiego w XVIII i XIX wieku był używany już bardzo dawno temu. Już w głębokiej epoce brązu w Chinach używano węgla kamiennego do ogrzewania domów. Na stanowisku Xiahe w prowincji Shaanxi odkryto węgiel w palenisku domostwa pochodzącego z ok. 3490 r. przed Chr. Analiza chemiczna wykazała, że opał pochodził ze źródeł lokalnych. Nic dziwnego, bo w prowincji Shaanxi złoża węgla kamiennego są obfite i występują tuż pod powierzchnią ziemi. Na innych stanowiskach w Mon ...

	Stalagmit
	11 września 2021 08:32

Kupcy Oceanu Indyjskiego (3000-1800 przed Chr.) (rozdział z książki)

Szanowni Czytelnicy, poniżej zamieszczam rozdział z pierwszego tomu książki "Wieki brązu i żelaza", dotyczący cywilizacji Doliny Indusu i handlu dalekosiężnego na wodach Zatoki Perskiej i Oceanu Indyjskiego w III i na początku II tys. przed Chr. Zapraszam do jego przeczytania.

Kupcy Oceanu Indyjskiego (3000-1800 przed Chr.)

Daleko na wschód od Mezopotamii rozwinął się w III tys. przed Chr. jeszcze jeden kraj bogatych miast i żyznych pól uprawnych. Tutaj, tak sami jak w Egipcie i w Międzyrzeczu, skomasowano ludzi w miastach, skupiających produkcję pozarolniczą. Pojawiły się elity władzy, które przejmowały kontrolę nad produkcją i zasobami naturalnymi, a także nad sferą religii i symboliki. Efektem był rozwój pisma i biurokracji. Tutejsza kultura miejska powstawała w specyficznych warunk ...

	Stalagmit
	6 września 2021 10:35

Nowa porcja artykułów

Szanowni Czytelnicy,

Zapraszam do przeczytania moich najnowszych artykułów w Dwutygodniku Diecezji Kaliskiej "Opiekun":

https://www.opiekun.kalisz.pl/pierwsze-pojazdy/

https://www.opiekun.kalisz.pl/poczatki-starozytnego-egiptu/

https://www.opiekun.kalisz.pl/starozytna-antiochia/

https://www.opiekun.kalisz.pl/anatolijska-osada/

https://www.opiekun.kalisz.pl/starozytni-hutnicy-z-gor-swietokrzyskich/

https://www.opiekun.kalisz.pl/w-dawnym-ugarit/

https://www.opiekun.kalisz.pl/grod-wbiskupinie/

https://www.opiekun.kalisz.pl/gornicy-sprzed-tysiecy-lat/

Życzę owocnej lektury.

Z wyrazami szacunku

Stalagmit 

Przy okazji przypominam, że wciąż dostępny jest w sprzedaży I tom książki "Wieki brązu i żelaza". Zapraszam do zakupienia i przeczytania:

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/wieki-bra ...

	Stalagmit
	20 sierpnia 2021 21:51